កម្ពុជា ប្រទេសដែលមានអរិយធម៌ និងវប្បធម៌ចំណាស់ជាងគេ ហើយសម្បូរបែបទាំងសិល្បៈអរូបិយស្ថាបត្យកម្ម ទស្សនអប់រំ និងផ្នែកជាច្រើនផ្សេងទៀត។ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ដោយសារតែការឆ្លងកាត់សង្គ្រាម និងជម្លោះនានាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ធ្វើឱ្យទម្រង់សិល្បៈវប្បធម៌ខ្លះត្រូវបានបាត់បង់ ហើយរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ យុវជនក៏មិនសូវមានការគាំទ្រច្រើននោះដែរ។
ដោយមើលឃើញពីបញ្ហាប្រឈមនានាទាំងអស់នេះ ធ្វើឱ្យក្រុមយុវជនមួយចំនួនចាប់ផ្តើមបញ្ចេញសកម្មភាពរបស់ខ្លួនដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវទម្រង់សិល្បៈទាំងអស់នោះ តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តីនៅមានកត្តាប្រឈមជាច្រើនដែលត្រូវចូលរួមពីសំណាក់យុវជនជាច្រើនលាននាក់នៅកម្ពុជា។ គ្រាន់តែក្រុមណាមួយឬសកម្មភាពមួយរយៈពេលខ្លីមិនអាចជួយសង្គ្រោះទម្រង់វប្បធម៌ទាំងអស់នោះបានទេ តែវាទាមទារឱ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់ទាំងអស់គ្នា។
លោក សោម ច័ន្ទសុធា សមាជិកក្រុមយុវជនដែលបានគាស់រំឮកឡើងវិញនូវល្ខោនអាប៉េ ដែលបានបាត់បង់ពីប្រទេសកម្ពុជាមកវិញនាពេលថ្មីៗនេះបានលើកឡើងថា កម្ពុជាយើងមានទម្រង់ទស្សនីយភាពសិល្បៈល្អៗច្រើនណាស់ដែលមានទាំងសោភណភាព គុណភាព និងតម្លៃអប់រំល្អដល់ប្រជាជន តែទម្រង់ទាំងអស់នេះបានបាត់បង់បន្តិចម្តងៗពីសង្គមខ្មែរយើង។ ទម្រង់សិល្បៈខ្លះនៅសល់តែឈ្មោះទេ ដូចជាល្ខោនអាប៉េនេះជាដើម ព្រោះវាបានអវត្តមានជាច្រើនឆ្នាំ ហើយមនុស្សមួយចំនួនថែមទាំងមិនដែលឮឈ្មោះទៀតផង តែយើងនៅសល់ឯកសារខ្លះៗ និងសិល្បករ-សិល្បៈការិនីខ្លះដែលកំពុងរស់នៅ និងប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតនៅទីកន្លែងផ្សេងៗពីគ្នា។ ដោយសារតែចង់ឱ្យទម្រង់សិល្បនេះរស់ឡើងវិញ ពួកយើងបានខិតខំប្រឹងប្រែងប្រមែប្រមូលថវិកាដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាសម្រួលឱ្យសិល្បករ-សិល្បការិនីទាំងអស់នោះពីបណ្តាខេត្តឆ្ងាយៗ និងមានអាយុចំណាស់ៗពីខេត្តឆ្ងាយៗឱ្យមកជុំគ្នា និងសម្តែងឡើងវិញ។
លោក សោម ច័ន្ទសុធា បាននិយាយថា៖ “ការធ្វើឱ្យរស់ឡើងវិញនេះមិនអាចជោគជ័យបានទេបើគ្មានការគាំទ្រ និងយកចិត្តទុកដាក់បន្ត ព្រោះយើងខ្ញុំបានបង្កើតកម្មវិធីមួយនេះឡើងបានត្រឹមតែបង្ហាញថាសិល្បៈទម្រង់នេះនៅមានជីវិត ហើយអាចនឹងរីកដុះដាលប្រសិនបើមានការគាំទ្រ តែការរីកចម្រើន ឬបាត់បង់ទៅវិញ ក៏អាស្រ័យសាធារណជន ជាពិសេសយុវជនភាគច្រើនដែរ”។
លោក ច័ន្ទសុធា បានបន្ថែមទៀតថា យុវជនម្នាក់ៗមានតួនាទីសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការជួយដល់ទម្រង់សិល្បៈវប្បធម៌មួយចំនួនដែលជិតបាត់បង់មួយចំនួន និងជួយថែរក្សាទម្រង់ដទៃផ្សេងទៀតដើម្បីឱ្យនៅគង់វង្ស ហើយរឹងមាំ កុំឱ្យបាត់បង់ទើបស្តាយក្រោយ។ យុវជនគួរសិក្សាឱ្យបានច្បាស់លាស់ពីមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃវប្បធម៌របស់ខ្លួន ជាជាងការភ្ញាក់ផ្អើលតាម Facebook មួយគ្រាៗនៅពេលមានព្រឹត្តិការណ៍ ឬរឿងរ៉ាវវប្បធម៌ណាមួយដែលកើតឡើងទាំងនៅក្នុងប្រទេស និងនៅក្នុងតំបន់។ មានយុវជនខ្លះមិនបានស្គាល់ពីទម្រង់វប្បធម៌ខ្លួនឯងច្បាស់ តែបែរជាបញ្ចេញមតិ និងការគាំទ្រខុស ដោយយករូបភាពពីទម្រង់សិល្បៈរបស់គេហើយសរសេរឱ្យគាំទ្រសិល្បៈរបស់យើងជាដើម។ កាលណាយើងស្គាល់មូលដ្ឋានគ្រឹះរបស់ខ្លួនច្បាស់នោះយើងមិនត្រឹមតែរក្សាទម្រង់វិប្បធម៌របស់យើងបានគង់វង្សល្អនោះទេ តែថែមទាំងអស់ប្រើប្រាស់ចរន្តថ្មីនៃវប្បធម៌ដទៃឱ្យក្លាយជារបស់មានប្រយោជន៍ទៀតផង។ ជាក់ស្តែង នៅក្នុងសម័យអង្គរ ដោយសារតែប្រជាជនយើងស្គាល់ទម្រង់វប្បធម៌របស់ខ្លួនច្បាស់ទោះបីជាវប្បធម៌ឥណ្ឌាហូរចូលក៏យើងកែច្នៃប្រើប្រាស់ឱ្យស្របនឹងសង្គមខ្មែរដែរ មិនមែនចម្លងយកទាំងស្រុងហើយធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ ឬភ្លេចពីទម្រង់ដើមរបស់ខ្លួននោះទេ។
នាដករ ហង់ ភូមិរ៉ា បានលើកឡើងថា ទម្រង់សិល្បៈវប្បធម៌មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់សង្គមជាតិរបស់យើង ព្រោះវាជាអត្តសញ្ញាណរបស់សង្គមជាតិដែលបង្ហាញឱ្យពិភពលោកបានស្គាល់។ ពិភពលោកអាចស្គាល់ខ្មែរបាន តាមរយៈមរតកវប្បធម៌ដ៏ល្អវិសិដ្ឋ ជាពិសេសសិល្បៈប្រកបដោយគុណតម្លៃ និងអត្ថន័យយ៉ាងជ្រាលជ្រៅរបស់យើង។ ទម្រង់វប្បធម៌របស់ខ្មែរយើងមានលក្ខណៈពិសេសច្រើនណាស់ តែគួរឱ្យសោកស្តាយ ចំនួនអ្នកគាំទ្រសិល្បៈបុរាណខ្មែរនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ព្រោះសម្បូរតែអ្នកគាំទ្រតែមាត់ តែមិនបានគាំទ្រពិតប្រាកដនោះទេ។ ដូចយើងបានឃើញហើយក្នុងបណ្តាញសង្គមសម្បូរណាស់អ្នកថាស្រឡាញ់វប្បធម៌ តែពេលមានកម្មវិធីសម្តែងសិល្បៈវប្បធម៌ពិតប្រាកដមិនសូវមានអ្នកគាំទ្រប៉ុន្មាននោះឡើយ។ ជាក់ស្តែងនៅរដូវកាលចូលឆ្នាំខ្មែរម្តងៗ សិល្បៈប្រពៃណីខ្មែរមិនសូវមានអ្នកគាំទ្រប៉ុន្មាននោះទេ តែបើចង្វាក់បែកស្លុយថ្មីៗយុវជនចាប់អារម្មណ៍ច្រើនជាង។
លោក ហង់ ភូមិរ៉ា បាននិយាយថា៖ “យុវជនជំនាន់ថ្មីគួរតែព្យាយាមឱ្យអស់លទ្ធភាពដើម្បីគាំទ្រសិល្បៈវប្បធម៌ខ្មែរឱ្យអស់ពីចិត្ត មិនមែនគ្រាន់តែសម្តែងធ្វើជាគាំទ្រតែមិនយល់ពីទម្រង់សិល្បៈទាំងអស់នោះទេ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត យើងត្រូវចេះអភិវឌ្ឍ និងអភិរក្សឱ្យបានល្អ”។
សិល្បករបុរាណខាងលើបានលើកឡើងផងដែរថា ជាធម្មតាទម្រង់ប្រពៃណីបុរាណត្រូវអភិរក្ស តែក៏មិនមែនមិនត្រូវការអភិវឌ្ឍនោះទេ។ ការអភិវឌ្ឍនេះគឺអភិវឌ្ឍដើម្បីអភិរក្ស ព្រោះបច្ចុប្បន្ននេះយើងមានបច្ចេកវិទ្យាច្រើន ហេតុនេះយុវជនជំនាន់ថ្មីដែលមានជំនាញផ្នែកនេះអាចចូលរួមចំណែកក្នុងការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាជំនួយដល់សិល្បៈវប្បធម៌ឱ្យកាន់តែមើលទៅអស្ចារ្យ និងរស់រវើក។ នេះជាការអភិវឌ្ឍ តែមិនបាត់បង់តម្លៃដើមរបស់យើងនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញវាកាន់តែធ្វើឱ្យយើងមានភាពល្អប្រសើរ និងល្បីរន្ទឺថែមទៀតផង៕
