ក្រោយពេលប្រឡងមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិ បេក្ខជនហាក់បីដូចជាស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលមួយដែលរីករាយផង និងព្រួយបារម្ភផង។ ពួកគេរីករាយព្រោះ ពួកគេបានឆ្លងផុតដំណាក់កាលដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងនឿយហត់ អស់រយៈពេល12ឆ្នាំរួចមកហើយ តែពួកគេនៅមានចំណុចព្រួយបារម្ភជាច្រើនទៀត ដូចជាព្រួយបារម្ភពីលទ្ធផលនៃការប្រឡងរបស់ខ្លួន និងព្រួយបារម្ភពីជម្រើសសម្រាប់ពេលអនាគតជាដើម។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មានសិស្សមួយចំនួនចេះប្រើប្រាស់ពេលវេលាដែលគ្រប់គ្នាគ្មានអារម្មណ៍ចង់ធ្វើអ្វីសោះនេះ ដើម្បីចាប់យកឱកាសសំខាន់ៗដែលនឹងធ្វើឱ្យពួកគេទទួលបានជោគជ័យជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយពេលដឹងលទ្ធផលថា គេបានប្រឡងជាប់ជាស្ថាពរ។
ស្ថាបនិកស្ថាប័នបណ្តុះបណ្តាល Start Up Cambodia លោក គីម ដារ៉ា បានលើកឡើងថា ក្រោយប្រឡងចប់ និងមិនទាន់ចេញលទ្ធផល សិស្សមិនគួរគ្រាន់តែអង្គុយរង់ចាំដោយគ្មានប្រយោជន៍ ឬមិនបានធ្វើអ្វីសោះនោះទេ តែពួកគេគួរប្រើប្រាស់ពេលវេលារង់ចាំជាង 20ថ្ងៃនេះដើម្បីប្រើប្រាស់វាឱ្យមានប្រយោជន៍។ សិស្សដែលទើបតែប្រឡងចប់គួរចំណាយពេលនេះដើម្បីស្វែងយល់ពីជម្រើស ឬស្វែងយល់ពីជំនាញដែលខ្លួនចង់រៀន ព្រោះទោះបីជាលទ្ធផលចេញមក ជាប់ ឬធ្លាក់ក៏ដោយ បេក្ខជនម្នាក់ៗសុទ្ធតែត្រូវជ្រើសរើសផ្លូវមួយរៀងៗខ្លួន។ ហេតុនេះការស្វែងយល់ពីជំនាញដែលខ្លួនចង់រៀនបន្ត ជាវិធីល្អមួយដើម្បីធ្វើឱ្យយើងមានពេលកាន់តែច្រើនក្នុងការពិចារណា ក៏ដូចជាសម្រួចគោលដៅឱ្យកាន់តែល្អមុនពេលចូលដល់មហាវិទ្យាល័យ។
ក្រៅពីពិចារណាពីជម្រើសដែលខ្លួនចង់រៀនហើយ អ្វីដែលត្រូវគិតបន្ត គឺសាលាដែលស័ក្តិសមនឹងខ្លួន ព្រោះគ្រឹះស្ថានអប់រំនីមួយៗមានមុខជំនាញខ្លាំងរៀងៗខ្លួន។ ប្រសិនបើពួកគេចង់សិក្សាផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា ឬវិស្វករគេអាចស្វែងរកសាលាណាដែលពូកែ ឬល្បីឈ្មោះដើម្បីប្រឡងចូល ហើយប្រសិនបើពួកគេចង់សិក្សាផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រសង្គមវិញ ក៏គួរតែស្វែងយល់ពីសាលារៀនណាដែលមានចំណុចខ្លាំងលើជំនាញដែលយើងចង់សិក្សាហ្នឹងដូចគ្នាដែរ។ សម្រាប់សិស្សនៅតាមបណ្ដាខេត្តវិញ ក៏គួរពិចារណាដែរពីជម្រើសក្នុងការសិក្សានៅខេត្ត ឬនៅរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីត្រៀមខ្លួនចូលរៀន។ ដើម្បីដឹងពីព័ត៌មានលម្អិត សិស្សអាចសាកល្បងស្វែងរកប្រភពព័ត៌មាននានាជុំវិញគ្រឹះស្ថាននីមួយៗ ឬអាចទៅមើលដោយផ្ទាល់ដល់គ្រឹះស្ថានសិក្សានោះតែម្តង ដើម្បីឱ្យប្រាកដក្នុងចិត្តថា វាជាជម្រើសល្អ ឬយ៉ាងណា?។ លោក គីម ដារ៉ា បាននិយាយថា៖ “សម្រាប់អ្នកចង់បានអាហារូបករណ៍ ពួកគេក៏អាចចំណាយពេលវេលាប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ ដើម្បីស្វែងយល់ពីអាហារូបករណ៍នានា ពិសេសអាហាររូបករណ៍ទៅសិក្សានៅបរទេសជាដើម”។
អ្នកជំនាញអប់រំខាងលើបានលើកឡើងផងដែរថា ដោយសារតែបច្ចេកវិទ្យាបច្ចុប្បន្ននេះមានភាពទូលំទូលាយ សិស្សានុសិស្សអាចស្វែងរកព័ត៌មានបានយ៉ាងងាយ ដើម្បីដឹងពីតម្រូវការដែលគេចង់បាន និងលក្ខខណ្ឌនានាដែលត្រូវត្រៀមខ្លួន ឬបំពេញសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងយកអាហារូបករណ៍។ ក្រៅពីនេះ យើងអាចសាកសួរព័ត៌មានពីបងៗដែលគាត់ធ្លាប់ប្រឡងជាប់អាហារូបករណ៍ទាំងថ្នាក់ជាតិ និងទៅក្រៅប្រទេសដើម្បីដឹងពីចំណុចគន្លឹះសំខាន់ៗមួយចំនួនសម្រាប់ការត្រៀមខ្លួនប្រឡងឱ្យទទួលបានលទ្ធផលវិជ្ជមាន។ លោកថា ក្រៅពីនេះ សម្រាប់អ្នកដែលមានបំណងចង់ចូលសិក្សាមហាវិទ្យាល័យមួយចំនួនដែលទាមទារឱ្យមានការប្រឡងចូល ដូចជាសាកលវិទ្យាល័យពេទ្យ ឬវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាកម្ពុជា ជាដើម គួរចំណាយពេលវេលានេះដើម្បីមករៀនត្រៀមឱ្យបានយូរដើម្បីហ្វឹកហាត់សមត្ថភាពសម្រាប់ប្រកួតប្រជែងជាមួយសិស្សដទៃទៀតដែលមានបំណងចង់ចូលសិក្សាសាលាទាំងអស់នោះដូចគ្នាដែរ។
បន្ថែមពីលើនេះ លោកដារ៉ា បានបញ្ជាក់ផងដែរថា សម្រាប់សិស្សមួយចំនួនដែលមានបំណងចង់អភិវឌ្ឍទាំងសមត្ថភាពការងារ និងការសិក្សានោះ អាចចំណាយពេលវេលានេះដើម្បីស្វែងរកការងារដែលល្អ និងអាចអភិវឌ្ឍសមត្ថភាពបានច្រើនទៀត។
ត្រង់នេះមានន័យថា យើងគួរស្វែងរកការងារណាដែលត្រូវនឹងជំនាញរបស់យើង ហើយអាចឱ្យយើងអភិវឌ្ឍខ្លួនស្របគ្នាជាមួយនឹងជំនាញដែលយើងរៀន បើទោះបីជាការងារនោះមិនស្ថិតក្នុងតំណែងសំខាន់ភ្លាមៗក៏ដោយ តែវាអាចជាច្រកយ៉ាងសំខាន់ដើម្បីធ្វើឱ្យយើងឈានជើងទៅចាប់អារម្មណ៍អ្វីដែលយើងស្រឡាញ់ពេញចិត្តនៅថ្ងៃអនាគត។
លោក សោម ច័ន្ទសុធា សហគ្រូបង្វឹកនៃកម្មវិធី The Perspectives Cambodia បានលើកឡើងថា ដំណាក់កាលដែលមិនទាន់ចេញលទ្ធផលនេះ គឺជារយៈពេលមួយដែលបេក្ខជនមានចិត្តរារែកមិនចង់ស្វែងរកប្រភពព័ត៌មានបន្តសម្រាប់សិក្សានៅមហាវិទ្យាល័យទេ ព្រោះខ្លាចក្រែងដឹងលទ្ធផលធ្លាក់ទៅ នាំតែខកចិត្ត។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី បេក្ខជនក៏គួរតែពិចារណាដោយស្វែងយល់ពីផ្លូវដែលអាចដើរបាននៅគ្រប់ស្ថានភាព ដូចជាការពិចារណាថា តើក្រោយពេលប្រឡងជាប់ យើងអាចមានផ្លូវណាខ្លះ? ហើយប្រសិនបើមិនជាប់ តើយើងអាចមានវិធីអ្វីខ្លះដើម្បីឱ្យជីវិតយើងនៅតែអាចអភិវឌ្ឍបាន?។
លោក សោម ច័ន្ទសុធា និយាយថា៖ “ក្រៅពីការពិចារណាពីជម្រើស និងផ្លូវដើរហើយ បេក្ខជនគួរពិចារណាផងដែរពីលទ្ធភាពសម្រាប់ការបន្តការសិក្សា ឬសម្រាប់ដើរទៅមុខទៀត ថាតើយើងគួរសិក្សានៅខេត្ត ប្រឡងយកវិជ្ជាជីវៈ ឬត្រូវមកសិក្សានៅភ្នំពេញ”។
លោកសុធា បានបញ្ជាក់ផងដែរថា បន្ទាប់ពីបានស្វែងរកប្រភពព័ត៌មានច្បាស់លាស់ហើយ សិស្សគួរកុំអាលទាន់សម្រេចចិត្តភ្លាមៗពេក ពួកគេគួរយកបញ្ហាដែលជាឧបសគ្គទាំងអស់នោះមកពិចារណាសិនថា តើមានវិធីណាខ្លះដើម្បីដោះស្រាយ ហើយខិតខំដោះស្រាយដើម្បីសម្រេចគោលដៅឱ្យអស់ពីសមត្ថភាព?។ ជាក់ស្តែង ប្រសិនបើពួកគេមានបងប្អូន ឬអាចមានលទ្ធភាពត្រឹមស្នាក់នៅ តែមិនមានលទ្ធភាពបង់ថ្លៃសាលា ពួកគេអាចស្វែងរកអាហារូបករណ៍ឱ្យអស់ពីលទ្ធភាពដើម្បីសិក្សាបន្ត តែប្រសិនបើមានលទ្ធភាពត្រឹមបង់ថ្លៃសាលា ហើយមិនមានលទ្ធភាពក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ការស្នាក់នៅរបស់ខ្លួន ជាដើម ពួកគេអាចសាកល្បងស្វែងរកការងារធ្វើបណ្តើរ និងរៀនបណ្តើរក៏ជាការល្អប្រសើរមួយដែរ។ ចុងក្រោយ ប្រសិនបើយើងមិនអាចសម្រេចបានតាមវិធីសាស្ត្រ ឬគោលដៅដែលយើងបានត្រៀមខ្លួនដោះស្រាយទេនោះ សឹមយើងបន្ធូរបន្ថយវាបន្តិចម្តងៗឆ្ពោះទៅរកគោលដៅបន្តបន្ទាប់ទៀត៕
