ជំងឺផ្លូវចិត្ត​ ឬជំងឺ​សោកសៅ​ ​(Depression​ Disorder​)

នរណា​ដែល​មិនធ្លាប់​សោកសៅ​ខ្លះ​? ប្រហែលជា​គ្មាន​ទេ​ ព្រោះ​អារម្មណ៍​សោកសៅ​ជា​អារម្មណ៍​ដែល​មាននៅ​ក្នុង​ខ្លួនមនុស្ស​គ្រប់រូប​ និង​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃ​ៗកម្រិត​របស់​អារម្មណ៍​ក៏​មាន​ឡើង​ មាន​ចុះ​ និង​មាន​ច្រើនបែប​ ផ្លាស់ប្ដូរ​គ្រប់ពេលវេលា​តាម​រឿងរ៉ាវ​ដែល​ចូល​មក​ប៉ះពាល់​អារម្មណ៍​ និង​ការ​ដឹងឮ​របស់​មនុស្ស​ម្នា​ក់ៗ​។

សោកសៅ​គឺជា​អ្វី​?
“សោកសៅ​” ខាង​វេជ្ជសាស្ត្រ​ហៅថា​ Clinical​Depression​ មានន័យ​ពី​សភាវ​សោកសៅ​ដែល​មាន​ខ្លាំង​ជាង​អារម្មណ៍​កម្សត់​ ជាស​ភាវ​ម្យ៉ាង​ដែល​ប្រទះឃើញ​នៅក្នុង​ជំងឺផ្លូវចិត្ត​ជាច្រើន​ ជាពិសេស​ជំងឺ​ខាង​អារម្មណ៍​ ជំងឺ​សោកសៅ​ ជំងឺ​ Bipolar​ Disorder​ និង​សារធាតុ​ថ្នាំ​មួយចំនួន​ក៏អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​កើត​អាការ​សោកសៅ​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ​បាន​ដែរ​។

មូលហេតុ​នៃ​ជំងឺ​សោកសៅ​
ជំងឺ​សោកសៅ​ អាច​រាប់​បាន​ថា​ជា​ជំងឺ​ខាង​ផ្នែក​ផ្លូវចិត្ត​ដែល​ប្រទះឃើញ​ច្រើន​ក្នុង​លំដាប់​មុ​ខៗ​គេ​របស់​ពិភពលោក​ បណ្ដាលមកពី​មូល​-ហេ​តុ​ចម្បង​ៗ 2យ៉ាងគឺ​ បច្ច័យ​ខាង​សរីរៈ​ ឬពូជ​អម្បូរ​ និង​បច្ច័យ​ផ្នែក​ផ្លូវចិត្ត​ ឬបរិស្ថាន​ជុំវិញ​។
បច្ច័យ​ខាង​សរីរៈ​ ឬពូជ​អម្បូរ​ ដោយសារតែ​មានការ​ប្រែប្រួល​របស់​សារធាតុ​ទំនាក់ទំនង​ប្រព័ន្ធ​ប្រសាទ​ក្នុង​ខួរក្បាល​ ឬភាព​ច្របូកច្របល់​របស់​កម្រិត​អ័រម៉ូន​ដែល​សំខាន់​។
ចំណែក​បច្ច័យ​ផ្នែក​ផ្លូវចិត្ត​ ឬបរិស្ថាន​ជុំវិញ​ដែល​ហៅថា​បច្ច័យ​ខាង​អារម្មណ៍​ ជា​លទ្ធផល​បណ្ដាលមកពី​ស្ថានការណ៍​ភាព​តានតឹង​ខាង​អារម្មណ៍​ ដូចជា​ បើជា​សភាវ​សោកសៅ​ក្នុង​វ័យ​កុមារ​ អាច​មាន​មូលហេតុ​ពី​ភាព​តានតឹង​ក្នុង​គ្រួសារ​ ហេតុការណ៍​រំជួលចិត្ត​យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ​ សភាវ​សោកសៅ​ក្នុង​ជំងឺសរសៃប្រសាទ​ ដែល​អាច​រក​ឃើញ​តម្រុយ​ថា​ ត្រូវ​បាន​កៀបសង្កត់​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា​កាល​នៅក្មេង​ ហើយ​ផ្ទុះ​ចេញ​មក​ក្នុង​អំឡុង​ជីវិត​នៅពេល​ក្រោយ​។ សភាវ​សោក​-សៅ​ព្រោះតែ​ភាព​ចាស់ជរា​ មានជីវិត​ឯកោ​ និង​សភាវ​រំជួលចិត្ត​ក្រោយ​ចូលនិវត្តន៍​(បាត់បង់​គុណ​តម្លៃ​លើ​ខ្លួនឯង​ អត់​ការងារ​ធ្វើ​ មាន​អា​-រម្ម​ណ៍​ថា​ គ្មាន​សមត្ថភាព​)ជាដើម​។

សង្កេត​អាការ​
នៅពេល​មនុស្ស​ក្នុង​ក្រុម​គ្រួសារ​ ឬអ្នក​ជិត​ដិត​ណា​ម្នាក់​ហាក់ដូចជា​សោកសៅ​ គោល​-ការណ៍​សង្កេត​ងាយ​ៗ គឺ​សង្កេតមើល​ទង្វើ​ដូច​តទៅ​នេះ​៖
1. ទង្វើ​ដែល​កើត​ពី​ការផ្លាស់ប្ដូរ​ខាង​ការ​គិត​ គឺ​ច្រើនតែ​មានការ​គិតទៅ​ខាង​ Negative​ Thinking​ ឬការ​គិត​ដែល​អវិជ្ជមាន​គ្រប់ពេលវេលា​។ ច្រើនតែ​មាន​អារម្មណ៍​អស់សង្ឃឹម​ មើលឃើញ​ជុំវិញ​ខ្លួន​សុទ្ធតែ​រឿង​អាក្រក់​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ខុស​ ថា​ខ្លួនឯង​គ្មាន​តម្លៃ​ គ្មានន័យ​ និង​គិតថា​គ្មាន​ថ្នាំ​ព្យាបាល​ឱ្យ​ជា​ ទីបំផុត​ក៏​គិត​ចង់​បំផ្លាញ​ខ្លួនឯង​ នឹកឃើញ​តែ​រឿង​ស្លាប់​ និង​ព្យាយាម​សម្លាប់​ខ្លួន​។
2. ទង្វើ​ដែល​កើត​ចេញពី​ការប្រែប្រួល​ខាង​ការ​រៀន​យល់ដឹង​ ឬការ​ធ្វើការងារ​ មិន​ខ្វល់​នឹង​អ្វី​ៗជុំវិញ​ខ្លួន​ មាន​អារម្មណ៍​នឿយ​ល្វើយ​ ធ្វើការងារ​យឺតយ៉ាវ​ ការងារ​ចុះ​ខ្សោយ​ គ្មាន​សមាធិ​ ការ​ចងចាំ​ចុះ​ខ្សោយ​ ការ​សម្រេចចិត្ត​ក៏​យ៉ាប់យ៉ឺន​។
3. ទង្វើ​ដែល​កើត​ចេញពី​ការផ្លាស់ប្ដូរ​ខាង​អារម្មណ៍​ គឺ​ច្រើនតែ​មាន​អារម្មណ៍​សោក​សៅ​ កង្វល់​គ្រប់ពេលវេលា​ ច្រើនតែ​មួម៉ៅ​ឆេវឆាវ​ ឆាប់​ខឹង​ នៅ​មិនសុខ​ រសាប់រសល់​ ជាដើម​។
4. ទង្វើ​ដែល​ប្រែប្រួល​យ៉ាង​មើលឃើញ​ច្បាស់​ ដូចជា​ គេង​មិន​លក់​ ឆាប់​ភ្ញាក់​ ឬអ្នកខ្លះ​គេងលក់​ខ្លាំង​ជ្រុល​ពេក​ អ្នកខ្លះ​ធុញទ្រាន់​ចំណីអាហារ​ ធ្វើ​ឱ្យ​ស្រក​ទម្ងន់​។ មាន​អាការ​ខាង​រាងកាយ​ ព្យាបាល​ដោយ​ថ្នាំ​ធម្មតា​មិន​បាត់​ ដូចជា​ អាការ​ឈឺក្បាល​ ណែន​ក្នុង​ពោះ​ ឈឺរ៉ាំរ៉ៃ​ សម្ព័ន្ធភាព​ជាមួយ​អ្នកដទៃ​កាន់តែ​មិនល្អ​។

ការ​មើលថែ​ទាំ​ខ្លួនឯង​ពេល​កើតជំងឺ​សោកសៅ​
1. កុំ​តាំង​គោលដៅ​ក្នុង​ការ​ធ្វើការងារ​ កុំ​ប្រតិ​បត្តិ​ខ្លួន​ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​លំបាក​ខ្លាំង​ជ្រុល​ ឬទទួលខុសត្រូវ​ច្រើនជ្រុល​។
2. ញែក​បំបែក​បញ្ហា​ធំៗ​ឱ្យទៅ​ជា​ផ្នែក​តូច​ៗ ព្រមទាំង​ចាត់​រៀង​តាមលំដាប់​ភាព​សំខាន់​មុនក្រោយ​ និង​ចាប់ផ្ដើម​ធ្វើតាម​ដែល​អាច​ធ្វើ​ទៅ​បាន​។
3. ព្យាយាម​ធ្វើ​កិច្ចការ​ងារ​ផ្សេង​ៗរួម​ជាមួយ​បុគ្គល​ដទៃ​ ប្រសើរ​ជាង​នៅតែ​ម្នាក់ឯង​។
4. ជ្រើសរើស​ធ្វើ​កិច្ចការ​ងារ​ណា​ដែល​សាង​នូវ​អា​រម្ម​ណ៍​ល្អ​ៗ ឬជក់​ចិត្ត​ និង​មិន​ធ្ងន់ធ្ងរ​ខ្លាំងពេក​ ដូចជា​ មើលកុន​ ហាត់​ប្រា​ណស្រាល​ៗ និង​ការចូលរួម​ធ្វើ​កិច្ចការ​ងារ​ក្នុង​សង្គម​ ជាដើម​។
5. កុំ​សម្រេចចិត្ត​ក្នុង​រឿង​ដែល​សំខាន់​ចំពោះ​ជីវិត​ច្រើនពេក​ ដូចជា​ ការ​សុំ​ឈប់​ពី​ការងារ​ ​ការ​រៀបការ​ ឬការលែងលះ​ ដោយ​មិនបាន​ប្រឹក្សា​ជាមួយ​មនុស្ស​ជិតដិត​ដែល​ស្គាល់គ្នា​ច្បាស់​ និង​ត្រូវតែ​បុគ្គល​ដែល​អាច​ពិចារណា​ហេតុការណ៍​នោះ​យ៉ាង​ទៀងត្រង់​ មាន​ភាពជា​កណ្ដាល​ និង​ប្រាសចាក​ការ​អគតិ​ដែល​កើត​ពី​អារម្មណ៍​មក​បិទបាំង​។ បើ​អាច​ទៅរួច​ និង​ល្អ​បំផុត​នោះ​គឺ​លើកពេល​សម្រេចចិត្ត​ទៅ​ថ្ងៃក្រោយ​ រហូត​ទាល់​តែ​សភាវ​សោកសៅ​រលាយ​បាត់​ ឬល្អ​ប្រសើរ​ឡើង​ច្រើន​ហើយ​។
6. មិន​គួរ​ទិតៀន​ ឬដាក់ទោស​ខ្លួនឯង​ដែល​មិន​អាច​ធ្វើ​បាន​ដូចដែល​ត្រូវការ​ ព្រោះ​មិនមែន​ជា​កំហុស​របស់​ខ្លួនឯង​ទេ​ និង​គួរ​ធ្វើតាម​ដែល​ខ្លួនឯង​អាច​ធ្វើ​បាន​។

ការ​មើលថែ​ទាំ​អ្នក​កើតជំងឺ​សោកសៅ​
1. យល់ចិត្ត​ : ការយល់​ដឹងពី​ជំងឺ​ដែល​អ្នក​ជំងឺ​កំពុង​ជួបប្រទះ​ អាច​ជួយ​ឱ្យ​សាច់​ញាតិ​កាត់បន្ថយ​សេចក្ដី​រំពឹង​ ភាព​មួម៉ៅ​ក្ដៅក្រហាយ​ និង​ភាព​ទើសទាល់​ក្នុងចិត្ត​ចំពោះ​អ្នកជំងឺ​បាន​។
2. ទទួល​ស្ដាប់​ : ការ​ស្ដាប់​អ្នកជំងឺ​ដោយ​ការយល់​ចិត្ត​ យកចិត្ត​ទុកដាក់​ និង​មិន​ប្រកាន់​ នឹង​ជួយ​ឱ្យ​អារម្មណ៍​របស់​អ្នក​ជំងឺ​ល្អ​ប្រសើរ​ឡើង​។
3. ទម្លាយ​អារម្មណ៍​ : នៅពេល​អ្នកជំងឺ​បាន​ទម្លាយ​គំនិត​ និង​អារម្មណ៍​ដែល​មិន​ល្អ​ផ្សេង​ៗចេញ​មក​ ជាពិសេស​គំនិត​ចង់​ធ្វើ​អត្តឃាត​នោះ​ នឹង​ជួយ​បន្ធូរបន្ថយ​ភាព​ធុញថប់​តានតឹង​នៅក្នុង​ចិត្តបាន​។
4. ហាត់ប្រាណ​ : ការហាត់ប្រាណ​ ជួយ​ឱ្យ​រាងកាយ​របស់​អ្នកជំងឺ​រឹងមាំ​ ចិត្តគំនិត​ស្រស់ថ្លា​។ បើសិន​បាន​ហាត់ប្រាណ​រួម​ជាមួយ​អ្នកដទៃ​ផង​នោះ​ នឹង​រឹតតែ​ជួយ​បង្កើន​ការ​ចូលក្នុង​សង្គមមនុស្ស​ និង​មិន​មាន​អារម្មណ៍​ថា​ឯកោ​។
5. ផ្លាស់ប្ដូរ​បរិយាកាស​ : គួរ​នាំ​អ្នកជំងឺ​ទៅ​ដើរកម្សាន្ត​ដើម្បី​ផ្លាស់ប្ដូរ​បរិយាកាស​ ​នឹង​ជួយ​ឱ្យ​ចិត្តគំនិត​របស់​អ្នកជំងឺ​ស្រស់​ថ្លា​ឡើង​មួយ​កម្រិត​ដែរ​។
6. ការពារ​ការធ្វើបាប​ខ្លួនឯង​ : សាច់ញាតិ​ត្រូវ​ប្រយ័ត្ន​អ្នកជំងឺ​ធ្វើបាប​ខ្លួនឯង​ ដោយ​ត្រូវ​ប្រមូល​ទុកដាក់​ឧបករណ៍​ដែល​អ្នក​ជំងឺ​អាចយ​កម​កធ្វើបាប​ខ្លួនឯង​ឱ្យ​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​អ្នកជំងឺ​។
7. សង្កេតមើល​អាការ​ : ឧស្សាហ៍​សង្កេត​មើល​អាការ​អ្នកជំងឺ​ថា​ តើមាន​រឿង​សោកសៅ​ ធុញថប់​ ឬគិត​ប្រុង​ធ្វើបាប​ខ្លួនឯង​ដែរ​ឬទេ​? បើ​និយាយ​ណែនាំ​ហើយ​មិន​ល្អ​ប្រសើរ​ឡើង​នោះ​ គួរ​ប្រញាប់​នាំទៅ​ជួប​គ្រូពេទ្យ​ដើម្បី​ប្រឹក្សា​ពី​អាការ​។
8. មើលថែ​ទាំ​កិច្ចការ​ងារ​ប្រចាំថ្ងៃ​ តាមដាន​ការ​ញ៉ាំ​ថ្នាំ​ : សាច់ញាតិ​គួរ​ជួយ​មើលថែ​ទាំ​កិច្ចការ​ងារ​ប្រចាំថ្ងៃ​របស់​អ្នកជំងឺ​ ដូចជា​ ញ៉ាំ​អាហារ​ឱ្យ​បាន​សមរម្យ​ ភ្ញាក់​ និង​គេង​ឱ្យ​បាន​ទៀងពេល​ រួម​ទាំង​តាមដាន​ការ​ញ៉ាំ​ថ្នាំ​ឱ្យ​ត្រឹមត្រូវ​តាម​វេជ្ជបញ្ជា​ និង​ស៊ូទ្រាំ​ ព្រោះ​ការ​ព្យាបាល​ឱ្យ​ទទួល​បាន​លទ្ធផល​ល្អ​ ត្រូវ​ប្រើ​ពេលវេលា​យូរ​៕

Advertisement