សមុទ្រកំពុងគ្របដណ្ដប់ផ្ទៃដីភាគច្រើននៃភពផែនដី រួមទាំងជួរភ្នំវែងបំផុតក្នុងលោក និងតំបន់ “ស្ពាន” បុរាណដែលមនុស្សប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើដំណើរឆ្លងទ្វីប។
នៅក្នុងឃ្លីបវីដេអូមួយដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយទីភ្នាក់ងារអវកាស NASA កាលពីឆ្នាំ 2008 អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រខាងភព គឺលោកបណ្ឌិត James O’Donoghue បានបង្ហាញឱ្យយើងឃើញអំពីរូបរាងដ៏សោះកក្រោះនៃភពផែនដី បន្ទាប់ពីទឹកក្នុងមហាសមុទ្រ ត្រូវបានធ្វើឱ្យរីងហួតអស់។
លោកបណ្ឌិត James O’Donoghue បច្ចុប្បន្ន ធ្វើការឱ្យទីភ្នាក់ងារអវកាសជប៉ុន JAXA ដែលដើមឡើយ គាត់ធ្លាប់បានធ្វើការឱ្យអង្គការ NASA របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ លោកបណ្ឌិត James O’Donoghue បានប្រើប្រាស់ឃ្លីបវីដេអូរបស់អ្នករូបវិទ្យា និងជាផលិតករភាពយន្តតុក្កតា Horace Mitchell ដែលបានបង្កើតឡើងកាលពីឆ្នាំ 2008។ បណ្ឌិតរូបនេះ បានបន្ថយល្បឿននៃវីដេអូ និងបានបន្ថែមសញ្ញា ឬរូបភាពនៃកម្រិតទឹកក្នុងសមុទ្រដែលហួតបន្តិចម្ដងៗ ទាល់តែអស់ពីផែនដី។
បន្ទាប់ពីទឹកសមុទ្រត្រូវរីង ផ្នែកដំបូងនៃផ្ទៃដីដែលលេចចេញ គឺជាខ្ពង់រាបបាត់សមុទ្រ និងបណ្ដាចង្កេះទ្វីប ឬតំបន់ខណ្ឌចែកព្រំដែននៃបណ្ដាទ្វីប។
លោកបណ្ឌិត James O’Donoghue បានមានប្រសាសន៍ថា ៖ “ខ្ញុំបានពន្យឺតផ្នែកដំបូងនៃវីដេអូ ហើយពិតជាគួរឱ្យភ្ញាក់់ផ្អើលណាស់ ព្រោះមានទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាតនៅក្នុងសមុទ្រដែលលេចចេញក្នុងជម្រៅ10ម៉ែត្រដំបូង”។
បណ្ដាខ្ពង់រាបបាតសមុទ្ររួមមានតំបន់ខ្ពស់ៗដែលមនុស្សយើងសម័យដើម បានប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើការផ្លាស់ទីពីទ្វីបនេះ ទៅកាន់ទ្វីបនោះ។ កាលពីប៉ុន្មានម៉ឺនឆ្នាំមុន បុព្វបុរសរបស់យើងអាចធ្វើដំណើរពីទ្វីបអឺរ៉ុបទៅកាន់ចក្រភពអង់គ្លេស ពីរុស្ស៊ីទៅកាន់អាមេរិក និងពីអូស្ត្រាលីទៅកាន់បណ្ដាកោះផ្សេងៗដែលនៅជុំវិញនោះ។
បណ្ឌិត O’Donoghue បន្ថែមថា ៖ “នៅពេលដែលយុគសម័យទឹកកកចុងក្រោយបានកើតឡើង ទឹកសមុទ្រត្រូវកកជាទឹកកក ដូចទៅនឹងផ្ទាំងទឹកកកធំៗនៅប៉ូលទាំងពីរនៃផែនដី។ នោះគឺជាមូលហេតុដែលនាំឱ្យបណ្ដា “ស្ពាន” នៃទ្វីបកើតឡើង។ “ស្ពាន” ទាំងនេះ អនុញ្ញាតឱ្យមនុស្សលោកអាចធ្វើដំណើរពីតំបន់មួយទៅតំបន់មួយ។ នៅពេលយុគសម័យទឹកកកបានកន្លងផុតទៅ ទឹកសមុទ្រក៏បានលុបផ្លូវទាំងនេះ”។
ដោយការបំបាត់ទឹកសមុទ្រ ឃ្លីបវីដេអូនេះ បាននាំយើងទៅទស្សនាពិភពលោកក្នុងយុគសម័យដើមរបស់មនុស្ស។
វាក៏បានបង្ហាញឱ្យឃើញជួរភ្នំដែលវែងបំផុតរបស់ផែនដី នៅពេលទឹកសមុទ្រស្រកចុះចាប់ពី 2,000ម៉ែត្រ ទៅ 3,000ម៉ែត្រ។ នោះគឺជាជួរភ្នំដែលស្ថិតនៅកណ្ដាលមហាសមុទ្រ ប្រវែងជាង 60,000គីឡូម៉ែត្រ និងអូសបន្លាយពេញផែនដី។ 90% នៃជួរភ្នំនេះ ស្ថិតក្រោមទឹកសមុទ្រ។
នៅពេលទឹកសមុទ្របានស្រកចុះជាង 6,000ម៉ែត្រ ផ្ទៃក្រឡានៃសមុទ្រភាគច្រើនបានបាត់បង់។ ប៉ុន្តែ គេត្រូវសម្រកទឹកសមុទ្រ 5,000ម៉ែត្របន្ថែមទៀត ទើបតំបន់ជ្រៅបំផុតនៃជ្រលង Mariana ត្រូវរីងអស់។
លោកបណ្ឌិត James O’Donoghue បញ្ជាក់ថា ៖ “ការធ្វើឱ្យទឹកសមុទ្ររីង មិនត្រឹមតែឱ្យយើងមើលឃើញជម្រៅបាតសមុទ្រនោះទេ តែវាក៏ជួយឱ្យមើលឃើញប្រវត្តិសាស្ត្រនាយុគសម័យដើមនៃមនុស្សជាតិផងដែរ”៕
ប្រភព៖ សារព័ត៌មានបរទេស
