ប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ (Food Allergy) ជាប្រតិកម្មដែលខុសប្រក្រតីរបស់រាងកាយចំពោះចំណីអាហារ ដែលមានមូលហេតុមកពីប្រព័ន្ធការពារជំងឺរបស់រាងកាយ ជាអាការដែលហាក់ដូចជាជួបប្រទះញឹកញាប់ និងជាបន្តទៅនេះ គឺជាអត្ថបទដែលមិត្តអ្នកអានគួរតែដឹងពាក់ព័ន្ធនឹងអាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ…។
មូលហេតុរបស់ប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ
ប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារកើតឡើងដោយសារតែរាងកាយឆាប់មានប្រតិកម្មជាមួយគុណភាពចំណីអាហារខ្លាំងជ្រុលពេក រហូតដល់រាងកាយសាង Antibody ដែលមានតួនាទីក្នុងការកែខៃ និងតតាំងវត្ថុប្លែកចម្លែកដែលចូលមកក្នុងរាងកាយ។ នៅក្នុងកម្មវិធីនេះ រាងកាយនឹងមានការបញ្ចេញសារធាតុបង្កប្រតិកម្មចាញ់(Histamine)និងសារធាតុផ្សេងទៀតដែលធ្វើឱ្យកើតអាការចាញ់ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ កម្មវិធីការពិនិត្យចាប់សារធាតុដែលរាងកាយមិនត្រូវការនេះ មានភាពខុសប្លែកពីគ្នានៅលើបុគ្គលម្នាក់ៗ ដូច្នេះមនុស្សម្នាក់ៗក៏នឹងមានអាការប្រតិកម្មចាញ់សារធាតុខុសៗគ្នា ជាមូលហេតុដែលជួបប្រទះញឹកញាប់របស់ជំងឺដែលកើតពីចំណីអាហារ។
មនុស្សជាច្រើនយល់ខុសថា ប្រតិកម្មចាញ់កើតឡើងនៅពេលដែលចំណីអាហារនោះជាចំណីអាហារចម្លែកៗ តែការពិតគឺថាចំណីអាហារទូទៅក៏អាចជាសារធាតុបង្កប្រតិកម្មចាញ់បានដែរ។ ការកើតប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារមានភាពពាក់ព័ន្ធខ្លាំងបំផុតជាមួយប្រូតេអ៊ីនក្នុងទឹកដោះគោ ស៊ុត គ្រាប់សណ្ដែក គ្រាប់ល្ង ម្សៅសាលី សណ្ដែកគ្រាប់រឹង និងអាហារសមុទ្រ-ល- ក្រៅពីនេះ ពណ៌លាយចំណីអាហារ សារធាតុការពារផ្អូមក្នុងចំណីអាហារ និងសារធាតុតុបតែងចំណីអាហារក្នុងអំឡុងពេលកែច្នៃចំណីអាហារ ក៏ជាបច្ច័យដែលធ្វើឱ្យកើតអាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារបានដែរ។ ប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ អាចមានអាការមិនធ្ងន់ធ្ងរ និងកើតឡើងក្នុងរយៈពេលខ្លី តែក៏អាចធ្វើឱ្យកើតសភាវខាងសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ និងមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិតបានដូចគ្នា។
អាការរបស់ប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ
អាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារអាចមានអាការណាមួយ ឬអាការច្រើនរួមគ្នាដូចខាងក្រោម ៈ
. មានឡើងកន្ទាលត្រអាក និងរមាស់
. រមាស់ច្រមុះ និងភ្នែក
. កណ្ដាស់ និងហៀរសំបោរ
. មានអាការរមាស់ និងហើមនៅជុំវិញបបូរមាត់ និងមាត់ ជាពិសេសបំផុតនៅពេលប៉ះពាល់នឹងចំណីអាហារដោយផ្ទាល់
. ក្អួតចង្អោរ
. មានអាការហើមបែបជាប៉គ្រីវកាច់
. រាក និងក្អួត
អាការប្រតិកម្មចាញ់ធ្ងន់ធ្ងរ
អាការប្រតិកម្មចាញ់ធ្ងន់ធ្ងរ( Anaphylaxis is) ជាអាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារដែលធ្ងន់ធ្ងរបំផុត និងអាចធ្វើឱ្យស្លាប់បាត់បង់ជីវិតបាន។ បច្ច័យប្រថុយប្រថានរបស់អាការប្រតិកម្មចាញ់ធ្ងន់ធ្ងរ មានដូចជា អ្នកជំងឺហឺត ជាពិសេសបំផុតនៅលើអ្នកជំងឺហឺតដែលមិនបានទទួលការព្យាបាល។ ជារឿងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់ បើសិនពិនិត្យមិនឃើញមានអាការប្រតិកម្មចាញ់ក្នុងរយៈដំបូងៗ ការយឺតយ៉ាវក្នុងការប្រើប្រាស់ថ្នាំ ឬការមិនប្រើប្រាស់ថ្នាំព្យាបាលអ្នកជំងឺប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារបន្ទាន់ឱ្យបានទាន់ពេលវេលា ដែលអាចធ្វើឱ្យកើតអាការដែលធ្ងន់ធ្ងរឡើងបាន។
បើសិនរាងកាយរបស់លោកអ្នកកើតមានអាការប្រតិកម្មចាញ់ទាំងអស់ដូចខាងលើ ចូរឈប់ទទួលទានអាហារណាមួយដែលលោកអ្នកសង្ស័យថា ធ្វើឱ្យកើតអាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ ក្រៅពីនេះ លោកអ្នកគួរពិចារណាប្រើថ្នាំបំបាត់អាការប្រតិកម្មចាញ់(Antihistamines)។ មិនថាលោកអ្នកកើតអាការប្រតិកម្មចាញ់ធ្ងន់ធ្ងរ ឬមិនធ្ងន់ធ្ងរក៏ដោយ លោកអ្នកនៅតែត្រូវតែចូលទៅទទួលការព្យាបាល ដើម្បីរកមូលហេតុ និងការព្យាបាលផងដែរ។
បច្ច័យច្រើនប្រការដែលបង្កើនភាពប្រថុយប្រថាន មានដូចជា ៈ
. ការបញ្ជូនបន្តខាងពូជអម្បូរពីកំណើត
. អាយុ ដោយអាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារតែងជួបប្រទះច្រើនបំផុតនៅលើក្មេងតូច
. ជំងឺហឺត
ដើម្បីការពារ និងកាត់បន្ថយភាពប្រថុយប្រថានក្នុងការកើតប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ លោកអ្នកចាំបាច់ត្រូវមានចំណេះដឹងពាក់ព័ន្ធនឹងប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ និងអាការប្រតិកម្មចាញ់ចំណីអាហារ។ ចូរព្យាយាមចៀសវាងពីអាហារដែលលោកអ្នកកើតប្រតិកម្មចាញ់ ក្រៅពីនេះ លោកអ្នកគួរចៀសវាងការប៉ះពាល់ដែលមានចំពោះស្បែក ឬហិតស្រូបក្លិនចំណីអាហារដែលលោកអ្នកមានប្រតិកម្មចាញ់៕
